उत्स्फूर्त जगायला शिका ……….

सगळ्या ताणतणावात उत्स्फूर्तता जिवंत ठेवण हा एकट पडण्यापासून टाळण्यासाठी ,निराशा दूर ठेवण्यासाठी फार महत्वाचा उपाय आहे अगदि छोट्या  छोट्या गोष्टी पण आपण खूप आखीव रेखीव चौकटी प्रमाणे करायला जातो आणि त्याची सहजताच गमावतो आपण उच्च पदावर काम करतो म्हणजे मोठ्याने हसता येत नाही ,गाण गुणगुणता येत नाही रस्त्यावर उभ राहून शेगदाणे तोंडात टाकता येत नाही jokes मारून हसता  येत नाही हे कोणी ठरवलं?तुम्ही आम्हीच न ?मग आपणच शिकायला हव ह्या सगळ्यातून बाहेर पडायला..... काय म्हणता?काही गोष्टी जर सहज घडत असतील तर त्या इतक्या सहज घडल्याचं कशा ?हा प्रश्न समोर उभा राहतो.आपण आपला आनंद हा कृत्रिम गोष्टींमध्ये जास्त शोधतो. ज्या झकपक दिसतात आणि पैसे खर्च करून मिळतात. प्रत्येक वीकएंड कुठे घालवायचा ह्याचे नियोजन आधीच सुरु होते . मग कुठेतरी दुसऱ्याच ऐकून  sight seeing ला जातो आणि काहीतरी थातुर मातुर बघून वेळ आणि पैसा खर्च करून येतो ,आणि आजकाल मॉलचे फॅड खूपच वाढले आहे तिथला कृत्रिमपणाचं प्रदर्शन पाहून कंटाळा यायला लागतो .रोज काय घेणार तिथून?पण तिथल्या झकाकी वर आपण मोहून जातो .याउलट नैसर्गिग गोष्टींचा शोध आपण घेऊ शकत नाही ज्या सहज मिळतात त्या गोष्टींकडे आपले लक्षच जात नाही .सुंदर वाऱ्याची झुळूक,मोगऱ्याच्या फुलांचा सुंगंध,एखादी आवडती गाण्याची धून , मित्रांसोबत मारलेल्या गप्पा,भावंडांसोबत घालवलेल्या सुट्या,दुपारी हात पाय पसरून काढलेली झोप,ह्या सहज मिळणाऱ्या गोष्टी महाग झाल्या आहेत.  

आयुष्य सगळं कृत्रिमतेणे व्यापलंय ,कुणाकडेही जायचं म्हटलं तरी आधी अपॉइंटमेंट घ्यावी लागते. सहज साधं सोपं अस काही राहीलच नाही . तुमचे कपडे सुद्धा तुम्हाला तुमच्या स्टेटस ला साजेसेच घालावे लागतात , तुम्हाला बोलताना सुद्धा उधार आणलेली इंग्रजी भाषाच वापरावी लागते ,ज्यानी समोरच्यावर छाप पडेल .एखाद्या संथ नदीला बघितलं तर दुरून त्याच्या गहिरेपणाची अनुभूती येणार नाही पण त्यामध्ये पाय टाकल्यावर लक्षात येईल नदीची खोली खूप आहे. आणि खळखळ आवाज करून वाहणाऱ्या नदीला बघितलं तर दुरून वाटेल नदी खूप खोल आहे पण मुळात खोली नसून तो फक्त खळखळाट असतो. असच असत आपलाही  जो जास्त प्रदर्शन करायला जातो मुळात तिथे काहीच नसतं ,तो फक्त कृत्रिम दिखावा असतो. आपण   आपल्या मध्ये कधी झाकूनच पाहत नाही लोकांचं बघून,लोकांसाठी जगतो. माणसाची सादगी ,साधेपणा त्याच्या अंतरंगाची ओळख करून देऊ  शकते . शेवटी खोटा मुखवटा किती दिवस टिकणार?तो कधीनाकधी फाटणारच पण जे शाश्वत आहे ते कायमस्वरूपी राहील त्याला प्रदर्शनाची गरज नसते . 

मी आणि स्वयंपाकघर .....

 बाईचे  आणि स्वयंपाकघराचे नाते  हे  कितीतरी प्रकारचे असू शकतात, कोणाचं नातं हे कामापुरते असेल ,कुणाचे  सुट्टीच्या दिवसांपुरते मर्यादित ,कुणाचे रोजचे जिवाभावाचे घट्ट ..... माझं नातं तिसऱ्या प्रकारात मोडतं . मुळातच "खावे तर चवीने ,जगावे तर मानाने "ह्या वळणावर सरळ चालणारी मी . सकाळच्या चहाचा  स्वादसुद्धा कसा दरवळला पाहिजे आणि त्याच्या वाफेसोबत आपला  दिवसही प्रसन्न असायला पाहिजे . जोडीला गरम गरम   पोहे ,त्यावर खुलून दिसणारी हिरवी कोथिंबीर आणि बाजूला डोकावणारी लिंबूची फोड जेव्हा समोर येते तेव्हा सुटणारे पोट ,सुरु असलेले डाएटिंग ,ह्याचा विसर पडतो. हे   समीकरण म्हणजे लग्ग्न जुळवून आणि नंतर टिकवून ठेवण्यासाठी खूप उपयोगी पडते. मुलगी पसंत नव्हती पण पोहे आणि चहा ह्याच्या चवीला बघून हो म्हणालो बर का!!त्यावरून तू उत्तम गृहिणी पण असशील हे ओळखलं म्हणून लग्ग्न केलं ..... इति नखरे असलेले आमचे नवरे . मुळातच मला हॉटेल मध्ये जाऊन किंवा मागवून जेवणे हे पटत नाही. तिथली बाहेरची चकाकी सोडली तर आतमधली चकाकीवर न बोललेले बरे शिवाय पैसे फेकून मागवले अन्न हे कुठल्या भावनेने बनवले असणार ? पण आम्ही मात्र आमचं स्टेटस सिम्बॉल जपून ठेव ण्यासाठी महागड्या हॉटेल मध्ये जातोच ,तिथलं टोमॅटो सूप ओरपून , ... आईच्या हातची चव नाही बाबा अस म्हणत वीकएंड साजरा करतो. कशी असणार ??पदर खोचून ,सकाळपासून राबून ,प्रेमाने ,आनंदाने बनवलेले साधे वरण ,भात ,भाजी ,पोळीचे जेवण सुद्धा भुकेच्या वेळेच्या आधीच समोर  येते त्याची किंमत नाही मोजता येणार ,हॉटेलच्या जेवणाची सर देखील नाही येणार . घरी आलेला पाहुणा तोही माहेरचा असेल तर मग विचारायलाच नको (खरं असेलही कदाचित .... नवऱ्याची टिपणी )स्वयंपाकघरातुन येणारे आवाज ,सुगंध हे रोजच्यापेक्षा वेगळे येतात . आणि आलेला पाहुणा हा खाण्यासाठीच आलेला होता अस वाटायला लागत कारण आहेच तस ..... वरणाची फोडणी हि जादाची हिंग,कढीपत्ता ,कोकम आमसूल घालून केलेली असते, चवीला रोजची कोशिंबीर  असतेच पण सोबत तीन रंगाच्या वेगवेगळ्या चटन्या हि  असतात , लोणच्याची जुनी भरणी निघाली असते त्याबरोबरच काजू पेरलेला शिरा ,तूप मोकळ्या हाताने सोडलेली गरम पोळी, मऊ भात ,आंब्याच्या रसाची वाटी चारोळी घालून सजवली असते. दुपारचा खमंग चिवडा ,भेळ ,    आ इसक्रीम ,संध्याकाळी चायनीज ,साऊथ  इंडियन .... घर बसल्या हॉटेल चे मेनू मिळतात ... जीवन फक्त खाण्यासाठीच आहे ... आणि ते खरंच सुंदर आहे. हा आभास होतो . 

नवीन लग्न होऊन घरी आली तेव्हा आपल्याला स्वयंपाकघराचा ताबा मिळणारच नाही अस वाटत होते कारण एक सुगरण हात तिथे असतांना माझे काम फक्त भाजी वाणवणे ,कणिक मळणे ,पाणी भरणे एवढेच होते पण हळू हळू तो सुगरणपणाचा वारसा सुनेकडे सोपवून त्या निवृत्त कधी झाल्या हे कळलेच नाही . पण मला अजूनही त्यांची नजर इकडेच आहे अस वाटत म्हणून कि काय स्वयंपाक अजून रुचकर होतो. रेसिपी वाचून आपल्याला मीठ ,तेल टाकता येऊ शकत पण साखरेचा दोन तारी आणि गुळाचा एक तरी पाक ओळखायला ,भाजी करपायचा वास ओळखायला अनुभवाचे बोल लागतात . आमच्या दोघींच्या भांड्याचा आवाज हा कधी वाढलाच नाही. तो कायम एकमेकांना सांभाळत येत आहे ... त्यामुळे पदार्थांचे  दरवाळणारे सुगंध हे अजूनही  येत राहतात .तसेच भाजिला जास्त झालेलं तिखट ,कमी पडलेलं मीठ हे कधीही आमची चव घालवत नाही . 

   Mom's kitchen open for 24 hours 

एक आगळा वेगळा वाढदिवस

आम्ही दोघही मुलाचा वाढदिवस  कसा grant करता येईल याचं  नियोजन करत होतो . पंच तारांकित हॉटेल्स  याची यादी काढायला  सुरवात केली ,त्यानंतर  मेनु काय काय असावे ?मित्र  ,आप्त  मंडळी ,नातेवाईक मुलाचे मित्र अशी भली मोठी यादी तयार झाली . जवळपास एक महिना अगोदर हा वाढदिवस special  कसा करायचा याचेच विचार मनात चालू होते. हातात खेळणा रा पैसा ,मित्रांमध्ये दाखवता यावी अशी श्रीमंती आणि मुलाच कौतुक या सगळ्यांचे  खूप मोठे नियोजन करण्यामध्ये आमचा वेळ जाऊ लागला . ज्याच्यासाठी  हे  नियोजन चालल होत तो मात्र या सगळ्यापासून अनभिज्ञ  होता फक्त आपले आई बाबा आपल्याला वेळ देत नाही म्हणून त्याची चिडचिड चालली होती . माझा मुलगा सक्षम वय वर्ष २. सगळ नियोजन एकदम  छान  झालाय म्हणून आम्ही दोघही शांत झोपलो . आमंत्रण पाठवून झाले. पण त्या दिवशी कॉलेजला  अचानक लवकर सुटटी मिळाली .लवकर घरी जावं आणि राहिलेली तयारी पूर्ण करावी या विचारात गाडीचा वेग वाढवला ,पण गाडीचा चक्का जॅम ..... हुश्श !!!आता एक तास त्यामध्ये जाणार होता गाडी दुकानदाराकडे सोपवून वेळ कोठे घालवावा असा विचार करत होते. रस्त्यामध्ये मातोश्री  अनाथाश्रम आणि वृद्धश्रम मला रोज जाता येता दिसायचे पण जायचं धाडस कधी झालं नाही...

आज गाडी बंद पडण्याचं निमित्त मिळालं . मी फक्त आतमध्ये डोकावून बघावं म्हणून कोणालाही दिसणार नाही अशा आडोशाला उभे होते साधारण  वयोगट ३ वर्षांपासून पुढील वयाची मुले आणि मुली असतील . आई बाबा नाही म्हणून किंवा घरची परिस्थिती गरीब म्हणून काही शिक्षण मिळतंय म्हणून तिथे आली असावी . कुढलाही दुःख ना कुर्वाळता ते मुले स्वच्छंद बागडत होती . हसत होती खेळत होती , मनात विचार आला ह्यांचा  वाढदिवस ठाऊक असेल का कोणाला?आपण उच्च सोसायटीतील लोक म्हणून आपल्याला पैसा खर्च करायचा आहे ,श्रीमंतीचं प्रदर्शन करायचं आहे म्हणून हे सगळं जमतंय . त्यांना ज्या दिवशी चांगलं जेवायला मिळेल ,चांगले कपडे घालायला मिळतील हेच त्यांचं सेलिब्रेशन .... हे लहान मुले ह्या जगाच्या डावपेचांपासून खूप दूर आहे माझा सक्षम काय किंवा हे लहान मुले काय.... गरीब ,श्रीमंत ,हा भाव अजून त्यांच्यापर्यंत पोचलाच नाही. आपल्याला खेळण्याचं स्वातंत्र्य आहे दोन वेळेस जेवायला मिळतंय हे त्यांच्यासाठी खूप आहे!!!

तेव्हाच ठरवलं आपण सेलेब्रेशन तर नेहमीच करतो .... दोन शब्द कौतुक करून लोक निघून जातील.... पण तो आनंद फक्त क्षणभर असेल.. आपण सक्षमचा वाढदिवस ह्या मुलांबरोबर साजरा करूया... अस मनाशी पक्क करून निघाले. ज्यांना आमंत्रण दिले होते त्यांना venue बदल झाल्याचा फोन केला आणि सगळ्यांना मातोश्रीला या म्हणून सांगीतले . बरेच लोक venue ऐकून आलेच नाही काही प्रेमापोटी आली काही चांगलं वाटणार नाही म्हणून हजेरी लावायला आली .... पण लोकांचा विचार बाजूला ठेवला तर सगळ्यात जास्त एन्जॉय केलं ते सक्षमने त्याला त्याच्या वयाचे मुले दिसले जे नेहमी दिसणारे नव्हते ... त्यांचे खेळ ,त्यांचे बोलणे उगाच इंग्लिशचा आव आणणारे नव्हते . तिथे संध्याकाळी जमणाऱ्या आजी आजोबांसोबत गप्पा मारल्या आणि सगळ्यांसोबत "वदनी कवळ घेता " म्हणता म्हणता तो घास अधिकच गोड  वाटू लागला . हे मात्र नक्की उल्लेखनीय आहे तिथे आमंत्रित लोकांच्या बच्चे कंपनीने मात्र खरंच एन्जॉय केलं.. आणि आम्हाला मिळालं समाधान एक वेगळा वाढदिवस साजरा  केल्याचा  ....