सुई दोरा आणि आमची शिक्षणाची गुंफण ....

सध्या lockdown मध्ये मुलांना शाळेत  पाठवायचा धोका पालकांना जाणवतोय ,त्यामुळे आता शाळेची पूर्ण फी भरून शाळा online  (डिजिटल)चालू होते आहे ,पण परत पालकांना संभ्रम आहे की मुले एवढा वेळ लॅपटॉप किंवा मोबाइल  समोर कसे टिकतील ??? मग सुरु होतोय प्रवास ह्याला काहीतरी दुसरा पर्याय आहे का हे शोधण्याचा  ???मलाही बरेच दिवसात ह्या विषयावर बरेच फोन आले . आम्हाला एक वर्ष शाळेत पाठवायचं नाही त्याचे किंवा तिचे होमस्कूलिंग करायचे आहे ....त्यासाठीच हा ब्लॉग लिहावासा वाटतोय. 

एक वर्ष शाळेतून काढून मुलांना घरी ठेवणे म्हणजे होमस्कूलिंग नव्हे ,आपला होमस्कूलिंग कडे बघण्याचा हा दृष्टिकोन मुळातच चुकीचा आहे.होमस्कूलिंग म्हणजे स्वअध्ययन ,स्वतः ,स्वतः साठी निवडलेला मार्ग.   होमस्कूलिंग  हे काही एक किंवा दोन वर्ष करायची समायोजन (adjustment )नाही .... हा  एक आयुष्यात मुलांना वेगळ्या वाटेने घडवण्याचा जीवनभराचा संपूर्ण पूर्ण प्रवास आहे. ह्यामध्ये फक्त शाळेत न जाणारा एकटा मुलगा किंवा मुलगी समाविष्ट असते असं नाही ,त्याच्या भवती घरातील प्रत्येक व्यक्तीची जीवनशैली बदलतं असते.पण हा प्रवास घरी सगळे  एकमताने  आनंदाने अनुभवू शकतात. त्यासाठी थोडी मनाची तयारी करावी लागते . आपण आपल्या मुलाला जन्म दिला आहे त्याची पालनपोषण करण्याची जबाबदारी हि आपलीच आहे ती शाळेवर किंवा अजून कोणावर ढकलून आपण त्यामधून सुटू शकत नाही. पण म्हणजे याचा अर्थ त्याला मांडीवर घेऊन बसून सतत शिकवणे असा नाही किंबहुना तो त्याचा स्वतःच शिकतो त्याला आवडणाऱ्या गोष्टींपर्यंत तो पोहचतो तिथे पोहचण्याचे मार्ग तो स्वतः शोधून काढतो पालक म्हणून आपल्याला फक्त त्याच्यावर विश्वास ठेवणे आणि त्याच्या सोबत असणे एवढाच आहे.  

शिकणे ही  एक नैसर्गिक प्रक्रिया आहे  तेवढीच सहज जेवढे सहज जन्माला आलेला   बाळ बोलायला शिकतो. मुलगा जसजसा मोठा होऊ लागतो तश्या आपल्याला त्याच्या साठी काय वाटतं हे आपण कायम त्याला सांगायला जातो ,तू असं केलं म्हणजेच तुझं चांगलं होऊ शकतं हे आपण त्याच्या कोऱ्या पाटीवर  बिंबवण्याचा प्रयत्न करत असतो पण त्याला सुद्धा स्वतःची विचार करण्याची एक शैली असू शकते किंवा तो अनुभवातून शिकू शकतो हे आपण मान्य करू शकत नाही. असाच एक आमचा अनुभव सुई दोरा आणि आमची शिक्षणाची गुंफण ....

विषय अगदी साधाच आज आम्ही (सक्षम माझा ६ वर्षाचा मुलगा आणि मी )दोघांनी मिळून पिशवी शिवली .सगळ्यात आधी लागणारे साहित्य जमवले  :-रुमाल ,सुई ,दोरा आणि सोबत खूप सगळे कुतुहूल. आज करण्यासाठी काही विशेष नव्हतं आणि असं काही विशेष नसलं कि आम्हाला अफलातून कल्पना सुचतात . आज सक्षम स्वतः एक रुमाल आणि सुई दोरा घेऊन आला आई आपण ह्याची पिशवी शिवू शकतो का ? डोळ्यात खूप सगळे कुतुहूल आणि शिकण्याची जिद्द दिसत होती ,छे !!! काहीपण काय त्यापेक्षा दुसरं काहीतरी कर ... पिशवी शिवून काय तुला शिंपी व्हायचंय कि काय?

  ह्याप्रमाणे झिडकारून न देता मी पण त्याच्या नवीन प्रोजेक्ट मध्ये शामिल झाली,जणू ह्याआधी मी कधीही पिशवी शिवली नव्हती ....आणि खरंच जाणवलं आपण ती कशी वापरायची हेच शिकलो होतो पण शिवतांना असंख्य अडचणी येऊ शकतात हे नवीन होतंच .  रुमालाची नीट घातलेली घडी ,कैचीने कापून दिलेला चौकोनी आकार, हे सगळं त्याचे त्यानीच  ठरवलं मी फक्त तिथे हजर होती. त्याचा अंदाज घेऊन तो पुढे जात होता आता सुईमध्ये दोरा  घालण्याचा खेळ सुरु झाला एक डोळा बारीक करून मोठा करून त्याच्या हॅन्ड स्किल्स तो पडताळून पाहत होता ,मी पण त्याचीच कॉपी करत होते,पण तो सुई आणि दोरा एकमेकांमध्ये जाईना,बराच वेळ सुरु असलेला डाव अर्ध्यवार सोडून जायला त्याचे मन तयार होईना ,मग सुरु झाली शोधाशोध .... घरात असलेली कुठली पुंजी   वापरून हे काम पूर्ण करता येईल ,बरीच अवजारे आणली त्यामध्ये चाकू,टाचणी,सेप्टी पिन आणि बरेच काही .....   तो थकला पण हताश मात्र झाला नाही ,असंख्य गोष्टी पडताळून पाहण्यात गर्क होता हे करतांना फक्त आई आहे आजूबाजूला हा विश्वास त्याला होता .... मी शिकवावे अशी त्याची अपेक्षा नव्हती त्याला जरुरी होते  ते माझे तिथे असलेलं अस्तित्व,आणि मुलाच्या भावनिक आणि शारीरिक  विकासासाठी पालकांचा हा रोल खूप मोलाचा आहे. माझ्यासाठी दोरा सुईमध्ये पोहचला किंवा नाही हे महत्वाचं अजिबात नाही पण तो ज्या प्रक्रिया वापरून ध्येय पर्यंत चालत गेला  ते खूप कौतुकास्पद आहे आणि माझ्या दृष्टीने हेच स्वअध्ययन ...... सुई टोचली ,शिवण वाकडी गेली  पिशवीचे भोक मोठं झालं एवढं कि त्यातून सामान बाहेर येईल पण  सुंदर होता तो क्षण ... "एक दिवस पूर्ण फुकट घालवला ? " ...... नाही खरंच नाही 

 मनसोक्त  आज तयार झालेल्या पिशवीत आम्ही आयुष्याकडे पाहण्याच्या विविध कला शिकलो ,प्रश्नांचे उत्तरे काढायला शिकलो ..आणि एकमेकांसोबत असण्याचा सुंदर प्रवासाचे साक्षीदार होतो ... आणि तीच पिशवी घेऊन निघालोय पुढचा प्रवास करायला 

Add caption